Posts

Showing posts from June, 2025

"Monsoon and Stomach Infections – पावसाळ्यात पोटाचे आजार का वाढतात?"

Image
 

Risk of Infertility During Monsoon? – Impact of Weather on Women's Health 🌿 पावसाळ्यात वंध्यत्वाचा धोका? – महिलांच्या आरोग्यावर हवामानाचा परिणाम

Image
  🌿 पावसाळ्यात वंध्यत्वाचा धोका? – महिलांच्या आरोग्यावर हवामानाचा परिणाम पावसाळा हा ऋतू आपल्या आयुष्यात गारवा, हिरवळ आणि सृष्टीचं सौंदर्य घेऊन येतो. परंतु या ऋतूत वातावरणातील बदलामुळे महिलांच्या आरोग्यावर गंभीर परिणाम होऊ शकतो. विशेषतः मासिक पाळी, प्रजनन क्षमता (fertility), संक्रमण (infection) आणि हार्मोन्स यामध्ये असंतुलन निर्माण होण्याची शक्यता अधिक असते. या ब्लॉगमध्ये आपण पाहणार आहोत: पावसाळ्यामुळे महिलांच्या आरोग्यावर होणारे प्रभाव वंध्यत्वाचा धोका कसा वाढतो? मासिक पाळीतील अडथळे व त्यावरील उपाय गर्भधारणेपूर्वी व पावसात घेण्याची विशेष काळजी घरगुती उपाय आणि आयुर्वेदिक सल्ले 🌧️ पावसाळ्यात हवामानाचा शारीरिक आणि हार्मोनल परिणाम हवामानातील ओलसरपणा : ओलसर हवामुळे योनीमार्गात बॅक्टेरिया व फंगल इन्फेक्शन वाढतात. यामुळे PCOD/PCOS असणाऱ्या महिलांना त्रास अधिक होतो. तणाव आणि मूड स्विंग्स : सूर्यप्रकाश कमी झाल्यामुळे मेलाटोनिन आणि सेरोटोनिन हार्मोन्समध्ये बदल होतो, ज्यामुळे मासिक पाळीतील अनियमितता येऊ शकते. इम्युनिटीमध्ये घट : हवामानामुळे प्रत...

पावसाळ्यात हाडांच्या वेदना का वाढतात?

Image
  🌧️ पावसाळ्यात हाडांच्या वेदना का वाढतात? – वातदोष, सांधेदुखी, आहाराचे बदल यांचं नातं प्रस्तावना: पावसाळा म्हटलं की गारवा, पावसाचे सरी आणि निसर्गसौंदर्य... पण याच ऋतूमध्ये अनेकांना हाडदुखी, सांधेदुखी आणि सांधयांच्या आजारांचा त्रास अधिक जाणवतो. विशेषतः ज्येष्ठ नागरिक, महिलांमध्ये संधिवाताचे लक्षणे वाढतात. का बरं हे होतं? हवामान बदल आणि शरीरातील दोषांमध्ये काय संबंध आहे? या लेखात आपण समजून घेणार आहोत: पावसाळ्यात हाडांचे दुखणे का वाढते? वातदोष आणि हवामान बदल याचं नातं आहारात कोणते बदल आवश्यक? घरगुती आणि नैसर्गिक उपाय १. पावसाळ्यात हाडांमध्ये दुखापत का वाढते? 🌫️ हवामान बदलाचा परिणाम: पावसाळ्यात वातावरणातील आर्द्रता (Humidity) वाढते. शरीरातली उष्णता बाहेर निघायला अडचण होते. यामुळे सांध्यांमध्ये जडपणा , आळस आणि दुखणे जाणवते. 🌡️ तापमानातील घसरण: तापमान अचानक खाली गेलं की, स्नायू आकुंचन पावतात आणि सांध्यांमध्ये वेदना होतात. ब्लड सर्क्युलेशन कमी झाल्यामुळे वेदनांमध्ये वाढ. २. 🌿 आयुर्वेदानुसार वातदोषाचं संतुलन बिघडतं पावसाळा हा आयुर्वे...

पावसाळा आणि डोकेदुखी – हवामान बदलामुळे मेंदूला ताण येतोय का?

Image
पावसाळा आणि डोकेदुखी – हवामान बदलामुळे मेंदूला ताण येतोय का? पावसाळ्याच्या आगमनाबरोबर अनेकांना सुटका वाटते – तापलेलं वातावरण थोडं शांत होतं, धूळ कमी होते, आणि निसर्ग सजीव होतो. पण याच ऋतूमध्ये काही आजार आणि शारीरिक त्रास देखील वाढतात. त्यातील एक प्रमुख समस्या म्हणजे सततची डोकेदुखी . विशेषतः ज्यांना मायग्रेन किंवा सायनससारखे श्वसन मार्गाशी संबंधित त्रास आहेत, त्यांच्यासाठी पावसाळा त्रासदायक ठरू शकतो. यामध्ये हवामानातील दडपण, आर्द्रता, थंडी, आणि बदललेली दिनचर्या या गोष्टींचा मोठा वाटा असतो. या लेखात आपण खालील गोष्टींचा सविस्तर आढावा घेणार आहोत: डोकेदुखीचे प्रकार आणि कारणं पावसाळ्यात डोकेदुखी का वाढते? हवामानाचा मेंदूवर होणारा परिणाम कोणत्या लोकांना अधिक धोका? घरगुती आणि आयुर्वेदिक उपाय आहाराचे महत्त्व डॉक्टरकडे कधी जावं? प्रतिबंध आणि निष्कर्ष डोकेदुखीचे प्रकार डोकेदुखी एक सामान्य लक्षण असलं तरी त्याची कारणं अनेक असू शकतात. खाली काही सामान्य प्रकार पाहूया: Tension Headache (तणावजन्य डोकेदुखी): डोक्याच्या दोन्ही बाजूंना आवळल्यासारखं वाटतं, हा सर्वसामान्य आणि सर्...

पावसाळा आणि अस्थमा: हवामान बदलामुळे श्वसनमार्गाचे संकट – लहानांपासून वृद्धांपर्यंत काय काळजी घ्यावी?

Image
  पावसाळा आणि अस्थमा: हवामान बदलामुळे श्वसनमार्गाचे संकट – लहानांपासून वृद्धांपर्यंत काय काळजी घ्यावी? पावसाळा आपल्या आरोग्यासाठी एक दोधारी तलवार आहे. एकीकडे तो निसर्गाची शोभा वाढवतो, तर दुसरीकडे दमट हवामानामुळे विविध आजार वाढतात. त्यातला एक महत्वाचा आजार म्हणजे अस्थमा . पावसाळ्यात अस्थमाचे रुग्ण अधिक त्रस्त होतात. या लेखात आपण पाहूया की पावसाळ्यात अस्थमा का बळावतो, कोणत्या वयोगटांना अधिक धोका असतो आणि कोणती काळजी घ्यावी. अस्थमा म्हणजे काय? अस्थमा हा श्वसनमार्गाचा एक दीर्घकालीन आजार आहे. यामध्ये श्वास नलिकांमध्ये (ब्रॉन्काय) जळजळ होते आणि त्या आकुंचन पावतात. त्यामुळे श्वास घेणे कठीण होते. अस्थमाची लक्षणे: छातीत घट्टपणा किंवा जडपणा सतत खोकला, विशेषतः रात्री किंवा पहाटे श्वास घेण्यास त्रास श्वास घेताना शिट्टीसारखा आवाज पावसाळ्यात अस्थमा का वाढतो? पावसाळ्याचे हवामान म्हणजे अधिक आर्द्रता आणि अचानक तापमान बदल. यामुळे काही विशिष्ट घटक वातावरणात सक्रिय होतात: बुरशी (mold spores): ओलसर घरांमध्ये, गादी/पायपुस्या/भिंतींवर बुरशी वाढते. धूळ-कण व परागकण (dust & po...

मानसिक आरोग्य आणि आनुवंशिकता – मनातली गोष्ट DNA मध्ये लिहिलेली असते का?

Image
  🧠🧬 मानसिक आरोग्य आणि आनुवंशिकता – मनातली गोष्ट DNA मध्ये लिहिलेली असते का? 🔍 प्रस्तावना: "माझ्या कुटुंबात डिप्रेशन आहेच" – असं म्हणणारे अनेक लोक दिसतात. पण प्रश्न असा की, मानसिक आजार हे खरोखरच आनुवंशिक (Genetic) असतात का? आजच्या संशोधनाचा कल असा सांगतो की आपले DNA आणि मानसिक आरोग्य यांच्यात खोल संबंध आहे – पण तो केवळ आनुवंशिक नसून, पर्यावरण, जीवनशैली आणि भावना यांचाही मोठा सहभाग असतो. 🧬 आनुवंशिकता म्हणजे काय? आपल्या शरीरातील प्रत्येक पेशीत असलेल्या DNA मध्ये जनुकं (Genes) असतात ही जनुकं आपल्या शरीररचनेसोबतच वर्तन, भावना आणि मेंदूच्या कामगिरीवरही परिणाम करू शकतात काही जनुकं anxiety, depression, bipolar disorder, ADHD, schizophrenia यांच्याशी संबंधित असतात 🧠 मानसिक आजार आणि जीन यांचा संबंध Twin Studies (जुळ्या भावंडांवर संशोधन) मध्ये दिसून आलं की एकाच जुळ्याला मानसिक आजार असल्यास दुसऱ्याला होण्याची शक्यता जास्त Serotonin transporter gene (5-HTTLPR) या जनुकाचा संबंध depression शी आढळतो BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor) या जीनमुळे मेंदूचा ...

🧬 जंक DNA – शरीरातील गूढ जीन कोडचं उलगडतं रहस्य!

Image
🧬 जंक DNA – शरीरातील गूढ जीन कोडचं उलगडतं रहस्य! 🔍 प्रस्तावना: माणसाच्या शरीरात असलेल्या DNA पैकी फक्त १.५% भागच प्रोटीन तयार करण्यासाठी वापरला जातो. उरलेला ९८.५% DNA पूर्वी "जंक" किंवा निरुपयोगी समजला जायचा. पण अलीकडील वैज्ञानिक संशोधनाने हे मत बदललं आहे. या जंक DNA मध्ये आपल्याला अजूनही अनभिज्ञ असलेली आरोग्याची अनेक गुपितं दडलेली आहेत! 🧠 “जंक DNA” म्हणजे काय? DNA म्हणजे जनुकांची (Genes) माहिती असणारा कोड फक्त १.५% जनुकांमधून प्रोटीन तयार होतं बाकीचं “non-coding” DNA आधी निरुपयोगी वाटत होतं पण आता संशोधनात दिसून येतंय की हे “non-coding” DNA म्हणजेच “Regulatory Elements” आहेत 🧪 संशोधन काय सांगतं? २०१२ मध्ये ENCODE Project ने सिद्ध केलं की ८०% जंक DNA काही ना काही बायोलॉजिकल क्रिया नियंत्रित करतं मेंदूची कार्यप्रणाली, रोगप्रतिकारक प्रणाली, आणि कर्करोगाशी याचा संबंध काही भाग ‘switch’ प्रमाणे कार्य करतो – जे जनुकं on/off करतात ⚕️ जंक DNA आणि आरोग्याचा संबंध Autoimmune diseases मध्ये याचा महत्त्वाचा वाटा Mental health disorders – an...

🌿 “इम्युनिटी गॅप” काय आहे? – वारंवार आजारी पडण्यामागचं लपलेलं कारण!

Image
  🌿 “इम्युनिटी गॅप” काय आहे? – वारंवार आजारी पडण्यामागचं लपलेलं कारण! प्रस्तावना: आजकाल अनेकांना एक गोष्ट सतत जाणवते – "कधी ना कधी काही तरी होतंच!" कोणाला सर्दी, कोणाला ताप, कोणाला त्वचारोग तर कोणाला पचनसंस्थेचे विकार. विशेषतः कोविड-१९ नंतर ही समस्या अधिक वाढलेली दिसते. यामागे एक नवीन वैद्यकीय संकल्पना उदयास आली आहे – " इम्युनिटी गॅप ". चला तर जाणून घेऊया ह्या संकल्पनेमागचं खरं कारण आणि उपाय. 🔬 “इम्युनिटी गॅप” म्हणजे नेमकं काय? "इम्युनिटी गॅप" म्हणजे आपल्या शरीराची प्रतिकारशक्ती एका विशिष्ट काळात इतकी कमी होते की शरीर जरा जरी आजारास सामोरं गेलं तरी लगेचच संसर्ग होतो. ही गॅप म्हणजे एक ‘रिकामी जागा’ – जी रोगप्रतिकारक शक्ती आणि शरीरावर हल्ला करणाऱ्या विषाणूंमध्ये निर्माण होते. 🧒👵 कोणाला होतो अधिक धोका? लहान मुले: लसीकरण पूर्ण न झालेल्या मुलांना इम्युनिटी गॅप मोठा त्रास देतो. वृद्ध नागरिक: वयोमानानुसार प्रतिकारशक्ती कमी होते. गर्भवती महिला: हार्मोनल बदलामुळे इम्युनिटीवर परिणाम होतो. डायबेटीस व हृदयरोगी: आधीपासून आजारी व्यक्तींचा धोक...

💨 घराबाहेरच्या धूपात थकवा का वाढतो? – शरीरातील इलेक्ट्रोलाइट गडबड आणि उपाय

Image

🦠 पावसाळ्यात होणारा वायरल कनजंक्टिव्हायटीस (डोळ्यांचा फ्लू) – कारण, लक्षणं आणि काळजी

Image
: 🦠 पावसाळ्यात होणारा वायरल कनजंक्टिव्हायटीस (डोळ्यांचा फ्लू) – कारण, लक्षणं आणि काळजी  🔹 प्रस्तावना  पावसाळा म्हणजे एकीकडे थंडावा आणि हिरवळ, पण दुसरीकडे संसर्गजन्य आजारांचा सण! सध्या एक आजार फार झपाट्याने पसरतोय – तो म्हणजे वायरल कनजंक्टिव्हायटीस किंवा सामान्य भाषेत डोळ्यांचा फ्लू . डोळे लाल होणे, खाज येणे, डोळ्यांतून पाणी येणे – या सगळ्या त्रासांनी लोक हैराण झाले आहेत. 🔹 कनजंक्टिव्हायटीस म्हणजे काय? कनजंक्टिव्हायटीस म्हणजे डोळ्याच्या पांढऱ्या भागाला आणि पापण्यांच्या आतील त्वचेला जळजळ होणे. यामध्ये डोळे लालसर होतात, डोळ्यांतून चिकट पदार्थ निघतो आणि खूप अस्वस्थता निर्माण होते. 🔹 पावसाळ्यात हा आजार का वाढतो? ओलसर हवामान: विषाणूंसाठी आदर्श स्थिती संक्रमित पाण्याचा वापर: डोळे धुण्याकरता संपर्कातील संसर्ग: हात, टॉवेल्स, रूममध्ये एकत्र बसणे शाळा-ऑफिसमध्ये प्रसार: संसर्ग पटकन होतो 🔹 लक्षणं (Symptoms) डोळ्यांतून पाणी येणे डोळे लाल होणे खाज येणे डोळे चिकट होणे – सकाळी उघडताना त्रास प्रकाश सहन न होणे ताप किंवा थोडासा अंगदुखीचा त्र...

🧴 सुगंधापेक्षा सुरक्षितता महत्त्वाची – डिओड्रंट्स आणि परफ्युम्समधील रसायनांचं आपल्या शरीरावर होणारं गुपित नुकसान!

Image
  🧴 सुगंधापेक्षा सुरक्षितता महत्त्वाची – डिओड्रंट्स आणि परफ्युम्समधील रसायनांचं आपल्या शरीरावर होणारं गुपित नुकसान! 🔷 प्रस्तावना आजकाल सौंदर्यप्रसाधनांच्या दुनियेत डिओड्रंट्स आणि परफ्युम्सचा वापर अगदी सामान्य झाला आहे. कॉलेजला जाणारे युवक असो, ऑफिसमध्ये काम करणारे व्यावसायिक असो किंवा घरी राहणाऱ्या स्त्रिया – सर्वच वयोगटांमध्ये चांगल्या सुगंधासाठी डिओड्रंटचा वापर वाढतोय . पण तुम्हाला माहिती आहे का, या सुगंधामागे लपलेलं आहे आरोग्याचं एक धोकादायक रहस्य ? या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत की बाजारात उपलब्ध असणाऱ्या डिओड्रंट्स आणि परफ्युम्समध्ये कोणती रसायने असतात आणि ती आपल्या शरीरावर कोणते दुष्परिणाम घडवतात. 🌫️ डिओड्रंट्स व परफ्युम्समध्ये असणारी हानिकारक रसायने 1️⃣ Aluminum Compounds (अ‍ॅल्युमिनियम संयुगे) घाम येणं थांबवण्यासाठी वापरली जातात. ही रसायने त्वचेत शोषली गेली की ती हार्मोनल बिघाड निर्माण करू शकतात. 2️⃣ Parabens (पॅराबेन्स) शेल्फ लाइफ वाढवण्यासाठी वापरले जातात. संशोधनानुसार पॅराबेन्स एस्ट्रोजेन हार्मोनची नक्कल करतात – यामुळे ब्रेस्ट कॅन्सरचा धोका वाढ...

🫖 लहान मुलांना चहा देता? त्यांच्या तब्येतीवर होऊ शकतात ४ वाईट परिणाम – आहारतज्ज्ञ सांगतात...

Image
" 🫖 लहान मुलांना चहा देता? त्यांच्या तब्येतीवर होऊ शकतात ४ वाईट परिणाम – आहारतज्ज्ञ सांगतात... 🔷 प्रस्तावना आपल्या भारतीय घरांमध्ये सकाळी आणि संध्याकाळी चहा हा एक अनिवार्य भाग आहे. अनेक कुटुंबांमध्ये चहा पिण्याची सवय लहानपणापासून लागते. थंडी, पावसाळा किंवा आजारपणाच्या निमित्ताने काही वेळा पालक स्वतःच्या सोयीसाठी मुलांना गरम गरम चहा देतात. पण ही एक चुकीची सुरुवात असू शकते. आहारतज्ज्ञ सांगतात की १२ वर्षांखालील मुलांना चहा देणं आरोग्यासाठी घातक ठरू शकतं. या लेखात आपण पाहूया की मुलांना चहा दिल्यास त्यांच्या आरोग्यावर कोणते गंभीर परिणाम होऊ शकतात. ☕️ लहान मुलांना चहा का दिला जातो? पालक हे जाणूनबुजून किंवा अजाणतेपणी मुलांना चहा देतात. कारणं वेगवेगळी असू शकतात: घरातील सवयीनुसार थंडी किंवा पावसात उब मिळावी म्हणून मुलांनाही मोठ्यांसारखा "विचार" वाटावा म्हणून अन्न न खाल्ल्यास चहा देऊन पोट भरल्याचा समज पण हे अल्पवयीन मुलांच्या वाढीसाठी आणि शरीराच्या कार्यप्रणालीसाठी नुकसानदायक ठरू शकतं. ⚠️ लहान मुलांना चहा देण्याचे ४ मोठे दुष्परिणाम 1️⃣ टॅनिनमुळे लोहाचे (Iron) शोषण ...

📱 फिटनेस की फसवा आकर्षण? – सोशल मीडियावरील 'व्हायरल हेल्थ ट्रेंड्स' तुमच्या आरोग्याशी खेळत आहेत का?

Image
. 📱 फिटनेस की फसवा आकर्षण? – सोशल मीडियावरील 'व्हायरल हेल्थ ट्रेंड्स' तुमच्या आरोग्याशी खेळत आहेत का? 🔹 प्रस्तावना आजच्या डिजिटल युगात, सोशल मीडियाने आपल्या जीवनशैलीवर अमूलाग्र प्रभाव टाकला आहे. विशेषतः आरोग्य आणि फिटनेस क्षेत्रात, Instagram, YouTube, TikTok आणि Facebook यावर रोज नवनवीन "हेल्थ ट्रेंड्स" व्हायरल होत आहेत. "7-day detox", "dry scooping", "ice bath challenge", "कच्च्या लसूणचा रोज सकाळी गोळा", अशा प्रकारचे अनेक ट्रेंड्स दररोज डोळ्यांसमोर येतात. परंतु, हे ट्रेंड्स खरंच आरोग्य सुधारतात का, की ते आपलं आरोग्य धोक्यात टाकत आहेत? चला तर मग, या लेखात हे सविस्तर समजून घेऊ. 🔹 'व्हायरल हेल्थ ट्रेंड्स' म्हणजे काय? व्हायरल हेल्थ ट्रेंड्स म्हणजे सोशल मीडियावर अतिशय वेगाने प्रसारित होणारे आरोग्यविषयक उपाय, सवयी किंवा व्यायाम पद्धती. यामध्ये अनेक वेळा विज्ञानाधारित माहितीचा अभाव असतो आणि फक्त आकर्षक व्हिडिओ किंवा फिट शरीर दाखवून लोकांना आकर्षित केलं जातं. काही उदाहरणं: Dry Scooping – प्रोटीन किंवा प्री-वर्...

"मायकोप्लाझ्मा न्यूमोनिया – पावसाळ्यात वाढणारा नविन श्वसन संसर्ग?"

Image
  🦠 मायकोप्लाझ्मा न्यूमोनिया – पावसाळ्यात वाढणारा नविन श्वसन संसर्ग? पावसाळा आला की वातावरणात दमटपणा वाढतो, हवेत जंतूंचं प्रमाण जास्त होतं आणि संसर्गजन्य आजारांना पोषक परिस्थिती मिळते. सध्या Mycoplasma pneumoniae नावाचा एक नविन श्वसन संसर्ग चर्चेत आहे जो विशेषतः मुलांमध्ये, वृद्धांमध्ये आणि अशक्त इम्युनिटी असणाऱ्यांमध्ये आढळून येतो. मायकोप्लाझ्मा न्यूमोनिया म्हणजे काय? Mycoplasma pneumoniae हा एक बॅक्टेरियासदृश सूक्ष्म जीव आहे जो फुफ्फुसांमध्ये संसर्ग करतो. यामुळे "Walking Pneumonia" म्हणत असलेला सौम्य पण लांबकाळ त्रासदायक श्वसन आजार होतो. पावसाळ्यात हा संसर्ग का वाढतो? हवेत वाढलेला आर्द्रता आणि तापमानातील चढउतार लहान मुले शाळांमध्ये क्लोज कॉन्टॅक्टमध्ये येतात सतत भिजणे आणि स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष इम्युनिटी कमी होणे – व्हिटॅमिन डी, सी, आणि झिंकचा अभाव कोणाला जास्त धोका? ६ वर्षांखालील लहान मुले वृद्ध नागरिक दमा किंवा COPD असलेले रुग्ण इम्युनो-कॉम्प्रोमाईज्ड व्यक्ती मुख्य लक्षणं सतत खोकला – कोरडा किंवा थोडकासा कफयुक्त हळूहळू वाढणारा ताप दम लागणे किंवा...

मोबाइल आणि झोपेची लढाई – स्क्रीनटाईममुळे झोपेचे आरोग्यावर होणारे परिणाम!

Image
  📱 मोबाइल आणि झोपेची लढाई – स्क्रीनटाईममुळे झोपेचे आरोग्यावर होणारे परिणाम! प्रस्तावना आजकाल प्रत्येकाचं आयुष्य स्मार्टफोनभोवती फिरतं. सोशल मीडिया, व्हॉट्सअ‍ॅप, यूट्यूब, OTT – हे सगळं आपल्या वेळेचा मोठा हिस्सा व्यापून टाकतं. पण विशेषतः रात्री झोपण्यापूर्वीचा मोबाईल वापर, आपल्या झोपेवर आणि त्यामुळे संपूर्ण आरोग्यावर विपरीत परिणाम करतोय. या लेखात आपण पाहणार आहोत की मोबाईलमुळे झोपेचं नुकसान कसं होतं आणि ते टाळण्यासाठी काय उपाय करता येतील. 📲 मोबाईल स्क्रीनटाईम आणि मेंदूवर परिणाम मोबाईल स्क्रीनमधून निघणारा निळा प्रकाश (Blue Light) आपल्या मेंदूमधील मेलाटोनिन नावाच्या झोपेसाठी महत्त्वाच्या हार्मोनच्या निर्मितीवर परिणाम करतो. मेंदूला दिवस असल्यासारखा भास होतो. झोप येण्याची वेळ पुढे ढकलली जाते. झोपेचं नैसर्गिक चक्र (circadian rhythm) बिघडतं. परिणामी झोप उशिरा येते आणि ती अपुरी होते. 😵 स्क्रीन अ‍ॅडिक्शन आणि झोपेचा अभाव मोबाईलचा सतत वापर ही एक लत बनली आहे. रात्री "फक्त ५ मिनिटं" म्हणत स्क्रोलिंग सुरू होतं आणि १–२ तास जातात. मेंदू सतत सतर्क राहतो, त्यामुळ...

🧼 “अती स्वच्छता” – शरीराची नैसर्गिक रोगप्रतिकारक शक्ती कमी करत आहे का?

Image
  🧼 “अती स्वच्छता” – शरीराची नैसर्गिक रोगप्रतिकारक शक्ती कमी करत आहे का?  प्रस्तावना साबण, सॅनिटायझर, अँटीबॅक्टेरियल वाइप्स, डिटॉलने धुतलेली भांडी आणि सतत हात धुण्याची सवय… आपण “स्वच्छतेसाठी” सजग झालो आहोत, पण हेच जर “अती” झालं, तर त्याचे दुष्परिणाम होतात का? या लेखात आपण पाहूया की, अती स्वच्छता खरंच शरीराच्या नैसर्गिक रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम करते का? यामागचं शास्त्र काय सांगतं? आणि आपल्या दैनंदिन स्वच्छतेच्या सवयींचा पुन्हा विचार करायला हवा का? 🧠 “हायजीन हायपॉथेसिस” म्हणजे काय? 1989 साली वैज्ञानिक David P. Strachan यांनी मांडलेली संकल्पना: “लहानपणी जर मुलं कीटक, धूळ, सामान्य विषाणू यांच्याशी संपर्कात आली नाहीत, तर त्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती योग्यरित्या तयार होत नाही.” यालाच म्हणतात – Hygiene Hypothesis 🧼 अती स्वच्छतेमुळे होणारे ५ प्रमुख दुष्परिणाम 1. 🦠 शरीर “शिकत” नाही रोगप्रतिकारक शक्ती ही शरीराची “शिकण्याची प्रक्रिया” असते. जर कोणताही जिवाणू / विषाणू शरीरात गेला नाही, तर शरीर त्याच्या विरोधात लढायला शिकणार कसं? 2. 👶 मुलांमध्ये अ‍ॅलर्जी आणि अस्थम...

🌧️ पावसात अचानक चक्कर येणं – शरीरातील इलेक्ट्रोलाईट बॅलन्सचा संबंध काय?

Image
🌧️ पावसात अचानक चक्कर येणं – शरीरातील इलेक्ट्रोलाईट बॅलन्सचा संबंध काय? 🔹 प्रस्तावना पावसाळ्यात अनेक जणांना अचानक चक्कर येण्याचा त्रास होतो. हे केवळ थकवा किंवा भूकमाऱ्यामुळे होतं असं आपल्याला वाटतं, पण त्यामागे शरीरातील इलेक्ट्रोलाईट्सचा असमतोल असतो, हे अनेकांना माहितीही नसतं. या लेखात आपण याच समस्येवर सविस्तर चर्चा करू — चक्कर येण्यामागचं कारण, इलेक्ट्रोलाईट्स काय असतात, त्यांचा बॅलन्स कसा बिघडतो आणि त्यावर घरगुती उपाय काय आहेत. ⚠️ पावसात चक्कर का येते? 🌡️ हवामानातील बदल: पावसात वातावरणात आर्द्रता वाढते, घामाद्वारे नमक (सोडियम, पोटॅशियम) बाहेर पडतात. यामुळे शरीरातील हायड्रेशन कमी होतं आणि चक्कर येते. 💧 अपुरा पाणी पिणं: थंड हवेमुळे तहान लागत नाही, पण शरीराला पाणी लागतेच. हायड्रेशन न झाल्यास रक्तदाब कमी होतो. 🍲 अपुरा आहार / उपवास: आहारात आवश्यक खनिजांची कमतरता . शरीरातील ऊर्जेचा स्रोत कमी. 😴 झोपेचा अभाव: झोप कमी झाल्यास मेंदूतील रक्तप्रवाहावर परिणाम होतो. 🦠 संसर्गजन्य आजार: पावसात थंडी, फ्लू, डायरिया, डेंग्यू यांसारखे आजारही कमजोरी आणि...