सप्टेंबरमध्ये हंगामात मिळणारी फळं व भाज्या – रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी आयुर्वेदिक मार्गदर्शन

🍇 "सप्टेंबरमध्ये हंगामात मिळणारी फळं व भाज्या – रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी आयुर्वेदिक मार्गदर्शन"

---

✍️ ब्लॉग मसुदा

प्रस्तावना

सप्टेंबर महिना भारतीय ऋतूचक्रात पावसाळ्याचा शेवट आणि हिवाळ्याची सुरुवात अशा बदलाचा असतो. या काळात हवामानात आर्द्रता जास्त असते, पचनशक्ती थोडी कमी झालेली असते आणि संसर्गजन्य आजारांची शक्यता अधिक असते. त्यामुळे आहार योग्य पद्धतीने घेणं फार महत्वाचं ठरतं.
आयुर्वेदानुसार, ऋतुचक्राशी जुळणारा ऋतूचर्या आहार पाळल्यास रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते, पचन सुधारते आणि शरीर ताजेतवाने राहते.

या ब्लॉगमध्ये आपण सप्टेंबर महिन्यात मिळणारी हंगामी फळं व भाज्या आणि त्यांचे आयुर्वेदिक फायदे जाणून घेणार आहोत.

---

सप्टेंबर हंगामाची वैशिष्ट्यं

• पावसाळ्याचा शेवट → ओलसर वातावरण, पोटाचे विकार (अजिर्ण, अॅसिडिटी, जुलाब) वाढण्याची शक्यता

• ताप, सर्दी-खोकला, डेंग्यू, मलेरिया यांचा धोका

• त्वचेच्या समस्या (फोड, पुळ्या, बुरशीजन्य संसर्ग)

• रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होणे
  👉 त्यामुळे हंगामी आहार घेणं अत्यंत गरजेचं आहे.

---

सप्टेंबरमधील हंगामी फळं व त्यांचे आयुर्वेदिक फायदे

१) सीताफळ (Custard Apple)

• गुणधर्म: गोड, थंड प्रवृत्तीचं, तृप्त करणारे

• फायदे:

  • पचन सुधारते, जड पदार्थ खाल्ल्यावर सीताफळामुळे आराम मिळतो

  • त्वचेचं सौंदर्य टिकवतं

  • रक्तशुद्धी करणारं

  • रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणारं

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: वात आणि पित्त शांत करणारं

---

२) पेरू (Guava)

• गुणधर्म: तुरट, थोडं गोड

• फायदे:

  • व्हिटॅमिन C ने समृद्ध → सर्दी-खोकल्यापासून बचाव

  • पचन सुधारतं, जुलाबावर गुणकारी

  • वजन नियंत्रणासाठी उपयुक्त

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: पित्तशामक, पचनशक्ती वाढवणारं

---

३) द्राक्ष (Grapes)

• गुणधर्म: गोडसर, थंडसर

• फायदे:

  • शरीराला ताजेतवाने ठेवतं

  • रक्तशुद्धी

  • डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त

  • बद्धकोष्ठतेवर रामबाण

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: पित्त शांत करणारे, थकवा कमी करणारे

---

४) अंजीर (Fig)

• गुणधर्म: मधुर, स्निग्ध

• फायदे:

  • बद्धकोष्ठता कमी करते

  • पचन सुधारते

  • हाडे आणि दात मजबूत करते

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: वातशामक

---

५) डाळिंब (Pomegranate)

• गुणधर्म: तुरट व गोड

• फायदे:

  • रक्तशुद्धी व हिमोग्लोबिन वाढवणारे

  • अॅसिडिटीवर नियंत्रण

  • रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: सर्वत्र हितकारक फल

---

सप्टेंबरमधील हंगामी भाज्या व फायदे

१) भोपळा (Pumpkin)

• गुणधर्म: गोडसर, हलका

• फायदे:

  • डोळ्यांसाठी उपयुक्त (Vitamin A)

  • पचन सुधारतो

  • मूत्रपिंडाच्या कार्यासाठी हितकारी

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: पित्तशामक

---

२) कारलं (Bitter Gourd)

• गुणधर्म: कडू, उष्ण

• फायदे:

  • रक्तशुद्धी

  • मधुमेहावर नियंत्रण

  • त्वचेसाठी उपयुक्त

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: कफ आणि पित्त कमी करणारे

---

३) शेवग्याच्या शेंगा (Drumstick Pods)

• गुणधर्म: तिखटसर, हलक्या

• फायदे:

  • रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते

  • हाडे मजबूत करते

  • डोळ्यांसाठी उपयुक्त

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: वात व कफशामक

---

४) पालक (Spinach)

• गुणधर्म: तुरटसर

• फायदे:

  • रक्तवर्धक

  • बद्धकोष्ठता कमी करणारे

  • केस व त्वचेसाठी पोषक

• आयुर्वेदिक दृष्टिकोन: पित्त शांत करणारे

---

सप्टेंबरमध्ये आहार टिप्स (Ayurvedic Guidance)

• ताजं, हंगामी अन्नच खावं

• तळलेले, जड पदार्थ टाळावेत

• आलं, हळद, तुळस यांचा आहारात वापर करावा

• कोमट पाणी पिणं उपयुक्त

• मध्यम प्रमाणात व्यायाम + योग

---

निष्कर्ष

सप्टेंबर महिन्यात हंगामी फळं व भाज्यांचा समावेश केल्यास शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते, पचन सुधारते आणि संसर्गजन्य आजारांपासून बचाव होतो.
आयुर्वेद सांगतो – “ऋतूला अनुरूप आहार व जीवनशैली हीच खरी औषधं आहेत.”

---

📖 अधिक माहिती साठी वाचा:

www.aarogyachivaat.in