फायबरमॅक्सिंग – सोशल मीडियावर झपाट्याने पसरलेला ट्रेंड आरोग्यासाठी किती योग्य?

 

फायबरमॅक्सिंग – सोशल मीडियावर झपाट्याने पसरलेला ट्रेंड आरोग्यासाठी किती योग्य?

प्रस्तावना

आजच्या डिजिटल युगात आरोग्यविषयक नवनवीन ट्रेंड्स दररोज समोर येतात. TikTok, Instagram, YouTube सारख्या सोशल मीडियावर नुकताच एक ट्रेंड प्रचंड गाजतोय – "फायबरमॅक्सिंग". यात लोक जास्तीत जास्त फायबरयुक्त पदार्थ खाण्यावर भर देत आहेत. पण खरंच हा ट्रेंड आरोग्यासाठी योग्य आहे का? चला तर मग आयुर्वेदिक व आधुनिक विज्ञानाच्या दृष्टीने फायबरचे महत्त्व आणि मर्यादा जाणून घेऊ.

फायबर म्हणजे काय?

फायबर म्हणजे वनस्पतीजन्य अन्नामधील असा घटक जो आपल्या शरीरात पचत नाही, पण पचनक्रियेसाठी, आतड्यांच्या कार्यासाठी आणि संपूर्ण आरोग्यासाठी खूप महत्त्वाचा असतो.

फायबरचे दोन प्रमुख प्रकार आहेत:

  1. Soluble Fiber (विद्रव्य तंतू): पाण्यात विरघळून जेलसारखा पदार्थ बनवतो. (ओट्स, सफरचंद, बीनस)

  2. Insoluble Fiber (अविद्रव्य तंतू): पाण्यात विरघळत नाही, पण शौचास मदत करतो. (गव्हाचे ब्रॅन, भाज्या, नट्स)

फायबरमॅक्सिंग ट्रेंड म्हणजे काय?

फायबरमॅक्सिंग म्हणजे जास्तीत जास्त फायबरयुक्त पदार्थ खाणे, कधी कधी आपल्या दैनंदिन आवश्यकतेपेक्षा दुप्पट-तिप्पट प्रमाणात.

  • हा ट्रेंड सोशल मीडियावर पोट साफ होणे, वजन कमी होणे, गट हेल्थ सुधारतो अशा दाव्यांमुळे लोकप्रिय झाला आहे.

  • पण प्रत्येक गोष्टीला एक मर्यादा असते – जास्त फायबर हे शरीरासाठी तितकंच हानिकारक ठरू शकतं.

फायबरचे फायदे

योग्य प्रमाणात फायबर घेतल्यास:

  • बद्धकोष्ठतेपासून आराम

  • कोलेस्टेरॉल कमी होतो

  • हृदयविकाराचा धोका घटतो

  • रक्तातील साखर नियंत्रणात राहते

  • पचनक्रिया सुधारते

  • वजन नियंत्रणात राहते

जास्त फायबरचे दुष्परिणाम (Over-Fiber Effect)

  • Bloating आणि गॅस वाढतो

  • खनिजांचं (कॅल्शियम, आयर्न, झिंक) शोषण कमी होतं

  • आतड्यांमध्ये त्रास व वेदना

  • सतत पोट फुगल्यासारखं वाटणं

  • काही लोकांना डायरिया किंवा उलट बद्धकोष्ठता होऊ शकते

आधुनिक विज्ञान काय सांगते?

  • प्रौढ व्यक्तीसाठी दररोज २५–३० ग्रॅम फायबर योग्य मानलं जातं.

  • ५०–७० ग्रॅमपेक्षा जास्त फायबर सतत घेतल्यास पचनाशी संबंधित समस्या निर्माण होतात.

  • अमेरिकन व युरोपियन आहार मार्गदर्शक तत्त्वांमध्येही "Moderation" वर भर देण्यात आला आहे.

आयुर्वेदिक दृष्टिकोनातून फायबर

आयुर्वेदात "तंतू" असा शब्द नसेल, पण "अन्नातील जडत्व, लघुत्व, गुरु-लघु गुण" यांच्या आधारे फायबरयुक्त पदार्थांचा विचार केला जातो.

  • मूग डाळ, मसूर, ओट्स, ज्वारी, नाचणी हे पचनास हलके मानले जातात.

  • जास्त फायबर (उदा. कच्च्या भाज्या, कठीण धान्ये) यांचे अति सेवन केल्यास वातदोष वाढतो, ज्यामुळे गॅस, बद्धकोष्ठता व वेदना होतात.

फायबरयुक्त आहाराची यादी

भारतीय आहारातील फायबरचे स्रोत:

  • धान्ये: ज्वारी, बाजरी, नाचणी, गहू

  • डाळी: मसूर, मूग, हरभरा, तूर

  • फळे: सफरचंद, पेरू, संत्र, केळी

  • भाज्या: गाजर, पालक, कोबी, भेंडी

  • नट्स व बिया: बदाम, अक्रोड, चिया बिया, जवस

फायबर योग्य प्रमाणात कसं घ्यावं?

  1. रोजच्या आहारात धान्ये, डाळी, भाज्या, फळे यांचा समतोल राखा.

  2. पाणी पुरेसे प्या – फायबरसोबत पाणी कमी घेतल्यास बद्धकोष्ठता वाढते.

  3. फायबर सप्लिमेंट्स घेण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

  4. आहारात अचानक खूप फायबर न वाढवता हळूहळू प्रमाण वाढवा.

निष्कर्ष

"फायबरमॅक्सिंग" हा सोशल मीडिया ट्रेंड आहे, पण आयुर्वेद आणि आधुनिक विज्ञान सांगतात की फायबर संतुलित प्रमाणातच घ्यावं. योग्य प्रमाणात फायबर शरीरासाठी औषध आहे, पण अति सेवन हे त्रासदायक ठरू शकतं.
👉 त्यामुळे ट्रेंडपेक्षा संतुलित आहार आणि शहाणपणाने केलेली निवड जास्त महत्त्वाची आहे.

📖 अधिक माहिती साठी वाचा:

www.aarogyachivaat.in

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

🌧️ महाराष्ट्रात मान्सून २०२५ चे आगमन – संधी, समस्या आणि उपाय

Image
🌧️ महाराष्ट्रात मान्सून २०२५ चे आगमन – संधी, समस्या आणि उपाय   🔹 प्रस्तावना मान्सून म्हणजे महाराष्ट्राच्या जीवनशैलीतील एक महत्त्वाचा टप्पा. उन्हाळ्याच्या तीव्र झळांनंतर पावसाचे थेंब जणू नवजीवन घेऊन येतात. शेतकरी, नागरीक, विद्यार्थी, आणि सर्वसामान्य जनता मान्सूनच्या आगमनाकडे आतुरतेने पाहत असते. हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार २०२५ मध्ये मान्सूनचा प्रवेश जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यात होण्याची शक्यता आहे. यंदाचा मान्सून थोडा उशिरा पण सरासरीपेक्षा अधिक पावसासह येणार असल्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. या लेखात आपण पाहूया की हा मान्सून महाराष्ट्रासाठी काय संधी घेऊन येतो, कोणत्या समस्या निर्माण करू शकतो, आणि त्यासाठी काय उपाय योजावेत. 🔹 मान्सूनचे सकारात्मक परिणाम ✅ 1. कृषी आणि शेतकरी वर्गासाठी दिलासा मान्सूनचा सर्वात मोठा फायदा होतो तो शेतकऱ्यांना . खरीप हंगामाची सुरुवात पावसावर अवलंबून असते. वेळेवर आणि पुरेसा पाऊस झाल्यास: भात, मका, सोयाबीन, बाजरी यासारख्या पिकांची लावणी यशस्वी होते. सिंचनाचा खर्च कमी होतो. उत्पादन वाढते आणि शेतकऱ्यांचे आर्थिक संकट कमी होण्यास मदत होते. ✅ 2. जल...
Read more

💤 सतत झोप येते? – थकवा की Vitamin B12 चं संकेत?

Image
💤 सतत झोप येते? – थकवा की Vitamin B12 चं संकेत? सतत झोप येणं हे अनेकांना सामान्य वाटतं, पण ही स्थिती एखाद्या गंभीर पोषणतत्त्वाच्या कमतरतेचा इशारा असू शकते . आजच्या धकाधकीच्या जीवनशैलीत जर तुम्हाला दिवसातून अनेक वेळा झोप येत असेल, उठल्यावरही फ्रेश वाटत नसेल – तर याकडे दुर्लक्ष करू नका. खासकरून Vitamin B12 ची कमतरता हे यामागचं एक मुख्य कारण ठरू शकतं. ✅ सतत झोप येण्याची सामान्य कारणं सतत झोप येण्यामागे अनेक कारणं असू शकतात, जसे की: अपर्याप्त झोप (7-8 तासांपेक्षा कमी) मानसिक तणाव किंवा डिप्रेशन अनियमित आहार थायरॉईडची समस्या Vitamin B12 किंवा D ची कमतरता अनियमित दिनचर्या मोबाइल / स्क्रीन वेळ वाढलेली असणे पण यातील सर्वात सामान्य आणि दुर्लक्षित कारण म्हणजे – Vitamin B12 ची कमतरता. 🔬 Vitamin B12 म्हणजे काय? Vitamin B12 (Cobalamin) हे एक पाणी विरघळणारे जीवनसत्त्व आहे जे शरीरातील अनेक महत्त्वाच्या क्रियांमध्ये वापरले जाते: लाल रक्त पेशी तयार करणे मज्जासंस्थेचे (nervous system) आरोग्य राखणे DNA चे उत्पादन मेंदूतील ऊर्जेचा पुरवठा Vitamin B12 मुख्...
Read more

जागतिक पर्यावरण दिन (५ जून) – निसर्गसंवर्धनाची दिशा

Image
🌍 जागतिक पर्यावरण दिन (५ जून) – निसर्गसंवर्धनाची दिशा   जागतिक पर्यावरण दिन (World Environment Day) दरवर्षी ५ जून रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस संपूर्ण जगात पर्यावरण संरक्षण , निसर्गाविषयी जागरूकता , आणि सततच्या विकास (sustainable development) यासाठी एकत्र येण्याचा आहे. १९७२ मध्ये युनायटेड नेशन्सने या दिनाची सुरुवात केली आणि आज हा दिवस १५०+ देशांमध्ये साजरा केला जातो. 🌱 २०२5 ची थीम काय आहे? प्रत्येक वर्षी जागतिक पर्यावरण दिनाची एक विशिष्ट थीम असते. २०२५ ची थीम आहे: 👉 “Land restoration, desertification and drought resilience” मराठीत अर्थ: “जमिनीचे पुनरुज्जीवन, वाळवंटीकरणावर नियंत्रण आणि दुष्काळ प्रतिकारशक्ती” 🏫 शाळा, कॉलेज व संस्था कशा प्रकारे तयारी करत आहेत? पर्यावरण दिनानिमित्त अनेक शैक्षणिक व सामाजिक संस्था खालीलप्रमाणे उपक्रम राबवत आहेत: शाळा व कॉलेज स्तरावर: 🌳 वृक्षारोपण मोहीम 🖼️ चित्रकला व पोस्टर स्पर्धा 📝 निबंध व कविता स्पर्धा 📚 पर्यावरणावर आधारित माहिती सत्रं 🚯 प्लास्टिक मुक्ती जनजागृती रॅली संस्था व सामाजिक गट: 🧹 स्वच्छता म...
Read more

🌪️ वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी

: वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी 🌪️ वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी प्रस्तावना चक्कर येणे ही एक सामान्य परंतु कधी-कधी गंभीर लक्षण असू शकते. अचानक डोळ्यांपुढे अंधारी येणे, शरीर हलके वाटणे किंवा स्थिरपणा गमावल्यासारखं वाटणं – हे सर्व चक्कर येण्याची लक्षणं आहेत. आयुर्वेदात याला "ब्रम्ह" म्हणतात. 🧠 चक्कर येण्यामागील संभाव्य कारणं 1. रक्तदाबातील चढ-उतार लो बीपी (Low Blood Pressure): अन्न न खाणे, जास्त थकवा यामुळे होतो. हाय बीपी (High Blood Pressure): डोक्यात दबाव येतो आणि चक्कर येते. 2. व्हिटॅमिन्सची कमतरता Vitamin B12 आणि D यांची कमतरता चक्कर येण्याचे एक प्रमुख कारण आहे. 3. कानातील बिघाड कानाच्या आतील भाग (Inner Ear) ही समतोल राखण्याची जागा आहे. यामध्ये इन्फेक्शन किंवा द्रव साचल्यास चक्कर येऊ शकते. 4. डिहायड्रेशन (पाण्याची कमतरता) उन्हाळ्यात किंवा व्यायामानंतर शरीरातील पाणी कमी झाल्यास चक्कर येते. 5. रक्तातील साखरेची पातळी Low Sugar (Hypoglycemia): मधुमेही रुग्णांना चक्कर येण्याचा धोका अधिक. 🩺 इतर कारणं...
Read more