माठाचं पाणी की फ्रिजचं पाणी? – शरीरावर होणारे परिणाम आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोन”

🧊 माठाचं पाणी की फ्रिजचं पाणी? – शरीरावर होणारे परिणाम आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोन

भूमिका 

आपण सर्वजण उन्हाळा असो, पावसाळा असो, थंड पाणी प्यायला आवडतं. पण "थंड" म्हणजे काय? माठाचं नैसर्गिक थंड पाणी की फ्रिजमध्ये ठेवलेलं कृत्रिमरित्या थंड केलेलं पाणी? अनेकांना वाटतं की दोन्ही सारखंच. पण खरं म्हणजे, या दोन्ही प्रकारांमध्ये आरोग्याच्या दृष्टीने मोठा फरक आहे.

या ब्लॉगमध्ये आपण पाहणार आहोत:

  • माठ आणि फ्रिज पाण्याचा तात्त्विक व वैज्ञानिक फरक

  • दोघांचे फायदे–तोटे

  • कोणतं पाणी कधी प्यावं?

  • आयुर्वेद काय सांगतो?

  • पावसाळ्यात योग्य पाण्याची निवड कशी करावी?

🏺 माठाचं पाणी – नैसर्गिक थंडतेचं वरदान

✅ फायदे:

  1. नैसर्गिक थंडता: माठात पाणी हवेमुळे बाष्पीभवन होऊन थंड राहतं. यामुळे पाणी 20–25°C दरम्यान राहतं, जे शरीरासाठी योग्य आहे.

  2. पचनक्रियेवर चांगला परिणाम: थंड पण सौम्य तापमानामुळे पचनक्रिया मंदावली जात नाही.

  3. गर्दी आणि श्वसनाला त्रास न होणं: माठाचं पाणी गळ्याला त्रास न देता गारवा देते.

  4. पर्यावरणपूरक: वीज किंवा प्लास्टिकचा वापर न करता पाणी थंड ठेवता येतं.

  5. मृत्तिकेतील सूक्ष्म घटक: काही संशोधनानुसार माठातील काही घटक शरीरासाठी उपयुक्त ठरू शकतात (उदा. अल्कलिनिटी थोडी वाढवते).

🧊 फ्रिजचं पाणी – कृत्रिम थंडता आणि धोके

❌ तोटे:

  1. अति थंड पाण्यामुळे गळ्याला इजा: 5–10°C पाणी गिळल्यास गळा दुखणे, घसा सुजणे शक्य आहे.

  2. पचनक्रियेवर दुष्परिणाम: थंड पाण्यामुळे पचनरसांची निर्मिती मंदावते.

  3. सर्दी–खोकला होण्याचा धोका: सतत फ्रिजचं पाणी प्याल्यास श्वसनसंस्थेवर परिणाम होतो.

  4. अचानक तापमान बदलामुळे शरीराला शॉक: गरम वातावरणातून अचानक खूप थंड पाणी गेल्यास शरीराचा थर्मल बॅलन्स बिघडतो.

  5. मेटॅबोलिझमवर परिणाम: काही अभ्यासानुसार थंड पाणी चयापचय कमी करते.

📜 आयुर्वेद काय सांगतो?

"ऊष्णपानं हितं जलम्" – म्हणजे कोमट किंवा नैसर्गिक तापमानाचं पाणी शरीरासाठी उपयुक्त असतं.

  • आयुर्वेदानुसार, खूप थंड पाणी शरीरातील "अग्नी" मंद करते.

  • पचनक्रिया, वात–पित्त–कफ यांचे संतुलन बिघडते.

  • पावसाळ्यात "कफ" दोष वाढत असतो – त्यामुळे थंड पाणी टाळणं योग्य.

🧠 वैज्ञानिक दृष्टिकोन

मुद्दा माठाचं पाणी फ्रिजचं पाणी
तापमान 20–25°C 5–10°C
पचनासाठी योग्य हो नाही
घसा दुखणे फारसे नाही शक्य
चयापचयावर परिणाम सकारात्मक नकारात्मक
पर्यावरणपूरक हो नाही

🌧️ पावसाळ्यात कोणतं पाणी योग्य?

  • पावसाळ्यात वातावरण ओलसर आणि थोडं थंड असतं, त्यामुळे फ्रिजचं थंड पाणी गळ्याला त्रासदायक ठरू शकतं.

  • यासाठी कोमट किंवा माठाचं पाणीच उपयुक्त ठरतं.

  • जर डिहायड्रेशन होत असेल, तरीही माठाचं पाणी भरपूर प्यावं.

💡 घरगुती उपाय – नैसर्गिक थंड पाणी तयार करा

  1. माठात तुळशी/पुदिना घालून पाणी ठेवा: गारवा वाढतो, आणि रोगप्रतिकारक शक्तीही.

  2. माठ धुऊन ठेवणं महत्त्वाचं: अशुद्धी रोखण्यासाठी.

  3. कधीकधी साजूक तांब्याच्या भांड्यात पाणी साठवणं: अँटीबॅक्टेरियल फायदे.

🔁 रोजच्या वापरासाठी कोणतं पाणी निवडावं?

वेळ पाणी
सकाळी उठल्यावर कोमट पाणी
जेवणात माठाचं पाणी
व्यायामानंतर नैसर्गिक तापमानाचं पाणी
सर्दी–खोकल्याच्या वेळी कोमट/गुळण पाणी
उन्हात आल्यावर माठाचं पाणीच – फ्रिज नाही

✅ निष्कर्ष

माठाचं पाणी हे केवळ परंपरा नाही, तर शास्त्रीय दृष्टिकोनातूनही योग्य पर्याय आहे.
फ्रिजचं पाणी अतिथंड असतं आणि शरीरावर प्रतिकूल परिणाम करू शकतं – विशेषतः पावसाळ्यात आणि थंडीच्या हवामानात.
आपल्या आरोग्यासाठी माठाचं, नैसर्गिक तापमानाचं पाणीच निवडा!


Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

🌧️ महाराष्ट्रात मान्सून २०२५ चे आगमन – संधी, समस्या आणि उपाय

Image
🌧️ महाराष्ट्रात मान्सून २०२५ चे आगमन – संधी, समस्या आणि उपाय   🔹 प्रस्तावना मान्सून म्हणजे महाराष्ट्राच्या जीवनशैलीतील एक महत्त्वाचा टप्पा. उन्हाळ्याच्या तीव्र झळांनंतर पावसाचे थेंब जणू नवजीवन घेऊन येतात. शेतकरी, नागरीक, विद्यार्थी, आणि सर्वसामान्य जनता मान्सूनच्या आगमनाकडे आतुरतेने पाहत असते. हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार २०२५ मध्ये मान्सूनचा प्रवेश जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यात होण्याची शक्यता आहे. यंदाचा मान्सून थोडा उशिरा पण सरासरीपेक्षा अधिक पावसासह येणार असल्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. या लेखात आपण पाहूया की हा मान्सून महाराष्ट्रासाठी काय संधी घेऊन येतो, कोणत्या समस्या निर्माण करू शकतो, आणि त्यासाठी काय उपाय योजावेत. 🔹 मान्सूनचे सकारात्मक परिणाम ✅ 1. कृषी आणि शेतकरी वर्गासाठी दिलासा मान्सूनचा सर्वात मोठा फायदा होतो तो शेतकऱ्यांना . खरीप हंगामाची सुरुवात पावसावर अवलंबून असते. वेळेवर आणि पुरेसा पाऊस झाल्यास: भात, मका, सोयाबीन, बाजरी यासारख्या पिकांची लावणी यशस्वी होते. सिंचनाचा खर्च कमी होतो. उत्पादन वाढते आणि शेतकऱ्यांचे आर्थिक संकट कमी होण्यास मदत होते. ✅ 2. जल...
Read more

💤 सतत झोप येते? – थकवा की Vitamin B12 चं संकेत?

Image
💤 सतत झोप येते? – थकवा की Vitamin B12 चं संकेत? सतत झोप येणं हे अनेकांना सामान्य वाटतं, पण ही स्थिती एखाद्या गंभीर पोषणतत्त्वाच्या कमतरतेचा इशारा असू शकते . आजच्या धकाधकीच्या जीवनशैलीत जर तुम्हाला दिवसातून अनेक वेळा झोप येत असेल, उठल्यावरही फ्रेश वाटत नसेल – तर याकडे दुर्लक्ष करू नका. खासकरून Vitamin B12 ची कमतरता हे यामागचं एक मुख्य कारण ठरू शकतं. ✅ सतत झोप येण्याची सामान्य कारणं सतत झोप येण्यामागे अनेक कारणं असू शकतात, जसे की: अपर्याप्त झोप (7-8 तासांपेक्षा कमी) मानसिक तणाव किंवा डिप्रेशन अनियमित आहार थायरॉईडची समस्या Vitamin B12 किंवा D ची कमतरता अनियमित दिनचर्या मोबाइल / स्क्रीन वेळ वाढलेली असणे पण यातील सर्वात सामान्य आणि दुर्लक्षित कारण म्हणजे – Vitamin B12 ची कमतरता. 🔬 Vitamin B12 म्हणजे काय? Vitamin B12 (Cobalamin) हे एक पाणी विरघळणारे जीवनसत्त्व आहे जे शरीरातील अनेक महत्त्वाच्या क्रियांमध्ये वापरले जाते: लाल रक्त पेशी तयार करणे मज्जासंस्थेचे (nervous system) आरोग्य राखणे DNA चे उत्पादन मेंदूतील ऊर्जेचा पुरवठा Vitamin B12 मुख्...
Read more

जागतिक पर्यावरण दिन (५ जून) – निसर्गसंवर्धनाची दिशा

Image
🌍 जागतिक पर्यावरण दिन (५ जून) – निसर्गसंवर्धनाची दिशा   जागतिक पर्यावरण दिन (World Environment Day) दरवर्षी ५ जून रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस संपूर्ण जगात पर्यावरण संरक्षण , निसर्गाविषयी जागरूकता , आणि सततच्या विकास (sustainable development) यासाठी एकत्र येण्याचा आहे. १९७२ मध्ये युनायटेड नेशन्सने या दिनाची सुरुवात केली आणि आज हा दिवस १५०+ देशांमध्ये साजरा केला जातो. 🌱 २०२5 ची थीम काय आहे? प्रत्येक वर्षी जागतिक पर्यावरण दिनाची एक विशिष्ट थीम असते. २०२५ ची थीम आहे: 👉 “Land restoration, desertification and drought resilience” मराठीत अर्थ: “जमिनीचे पुनरुज्जीवन, वाळवंटीकरणावर नियंत्रण आणि दुष्काळ प्रतिकारशक्ती” 🏫 शाळा, कॉलेज व संस्था कशा प्रकारे तयारी करत आहेत? पर्यावरण दिनानिमित्त अनेक शैक्षणिक व सामाजिक संस्था खालीलप्रमाणे उपक्रम राबवत आहेत: शाळा व कॉलेज स्तरावर: 🌳 वृक्षारोपण मोहीम 🖼️ चित्रकला व पोस्टर स्पर्धा 📝 निबंध व कविता स्पर्धा 📚 पर्यावरणावर आधारित माहिती सत्रं 🚯 प्लास्टिक मुक्ती जनजागृती रॅली संस्था व सामाजिक गट: 🧹 स्वच्छता म...
Read more

🌪️ वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी

: वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी 🌪️ वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी प्रस्तावना चक्कर येणे ही एक सामान्य परंतु कधी-कधी गंभीर लक्षण असू शकते. अचानक डोळ्यांपुढे अंधारी येणे, शरीर हलके वाटणे किंवा स्थिरपणा गमावल्यासारखं वाटणं – हे सर्व चक्कर येण्याची लक्षणं आहेत. आयुर्वेदात याला "ब्रम्ह" म्हणतात. 🧠 चक्कर येण्यामागील संभाव्य कारणं 1. रक्तदाबातील चढ-उतार लो बीपी (Low Blood Pressure): अन्न न खाणे, जास्त थकवा यामुळे होतो. हाय बीपी (High Blood Pressure): डोक्यात दबाव येतो आणि चक्कर येते. 2. व्हिटॅमिन्सची कमतरता Vitamin B12 आणि D यांची कमतरता चक्कर येण्याचे एक प्रमुख कारण आहे. 3. कानातील बिघाड कानाच्या आतील भाग (Inner Ear) ही समतोल राखण्याची जागा आहे. यामध्ये इन्फेक्शन किंवा द्रव साचल्यास चक्कर येऊ शकते. 4. डिहायड्रेशन (पाण्याची कमतरता) उन्हाळ्यात किंवा व्यायामानंतर शरीरातील पाणी कमी झाल्यास चक्कर येते. 5. रक्तातील साखरेची पातळी Low Sugar (Hypoglycemia): मधुमेही रुग्णांना चक्कर येण्याचा धोका अधिक. 🩺 इतर कारणं...
Read more