पावसात संधिवात (जॉइंट पेन) का वाढतो? – विज्ञान, लक्षणं आणि घरगुती उपाय

---

🦴 पावसात संधिवात (जॉइंट पेन) का वाढतो? – विज्ञान, लक्षणं आणि घरगुती उपाय 

🌧️ प्रस्तावना

पावसाळा आला की हवेत गारवा, ओलसरपणा आणि बदलते वातावरण आपल्या आरोग्यावर थेट परिणाम करतं. विशेषतः संधिवात किंवा सांधेदुखी असलेल्या व्यक्तींमध्ये हा त्रास अधिक जाणवतो. अनेकांना असा अनुभव असतो की पावसात अचानक सांधे दुखायला लागतात, हालचाल करताना त्रास होतो.

पण हा योगायोग नाही! यामागे काही वैज्ञानिक कारणं आणि शरीरातील नैसर्गिक प्रतिक्रिया कार्यरत असतात. या लेखात आपण हेच समजून घेणार आहोत – पावसात संधिवात का वाढतो, त्याची लक्षणं, आणि घरगुती नैसर्गिक उपाय.

---

🦴 संधिवात म्हणजे काय?

संधिवात (Arthritis) म्हणजे सांध्यामध्ये होणारी सूज, वेदना आणि stiffness.
यामध्ये विविध प्रकार आहेत:

• Osteoarthritis – हाडं झिजल्यामुळे होणारा संधिवात

• Rheumatoid Arthritis – प्रतिकारशक्तीमुळे (autoimmune) होणारी सूज

• Gout (गठिया) – युरिक अ‍ॅसिड जमा होऊन होणारा त्रास

संधिवात कोणालाही होऊ शकतो, पण तो वृद्धांमध्ये अधिक आढळतो.

---

🌧️ पावसात संधिवात का वाढतो?

1. हवामानातील आर्द्रता (Humidity):

पावसाळ्यात वातावरणात ओलसरपणा जास्त असतो. त्यामुळे सांध्यामधील लवचिकता कमी होते आणि ते stiff होतात.

2. Barometric Pressure मध्ये घट:

पावसाआधी हवेचा दाब (pressure) कमी होतो. त्यामुळे सांध्यांवर ताण येतो आणि वेदना वाढतात.

3. थंडी आणि स्नायू आकुंचन:

थंड हवामानामुळे शरीराच्या स्नायूंमध्ये संकोच होतो, त्यामुळे सांधांवर अधिक ताण येतो.

4. अंतर्गत दाह (Inflammation):

रक्ताभिसरण कमी झाल्यामुळे सांध्यात दाह वाढतो – ज्यामुळे संधिवात अधिक तीव्र होतो.

---

⚠️ संधिवाताची लक्षणं

• सांधांमध्ये सतत वेदना

• सांधे सुजणे

• हालचाली करताना stiffness

• सकाळी उठल्यावर चालताना त्रास

• विशेषतः गुडघे, कोपर, बोटांचे सांधे

---

👥 कोणत्या व्यक्तींना जास्त त्रास होतो?

• ५० वर्षांवरील व्यक्ती

• महिलांमध्ये संधिवाताचे प्रमाण अधिक

• आधीपासून Osteoarthritis असलेले

• वजन जास्त असलेले

• सतत AC किंवा थंड वातावरणात राहणारे

---

🏡 संधिवातासाठी घरगुती व नैसर्गिक उपाय

1. मेथी दाणे:

रात्री पाण्यात भिजवून सकाळी चावून खा. मेथीत anti-inflammatory गुणधर्म असतात.

2. हळद व गरम दूध:

हळदीमध्ये curcumin असतं जे प्राकृतिक पेन किलर आहे.

3. लसूण तेलाची मालिश:

लसूण हे शरीरातील वात कमी करतं. गरम लसूण तेलाने सांध्यांची मालिश फायदेशीर.

4. हॉट वॉटर बॅग:

गुडघ्यावर किंवा दुखणाऱ्या भागावर गरम पाण्याची बॅग ठेवावी – रक्ताभिसरण सुधारतं.

5. योग आणि व्यायाम:

• वज्रासन, ताडासन, भुजंगासन – सांध्यांची लवचिकता वाढवतात

• चालणे, सायकलिंग – हलका व्यायाम करणे आवश्यक

6. आहारातील बदल:

• कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन D युक्त पदार्थ: दूध, ताक, अंडी

• ओमेगा ३: तीळ, अळीव, अक्रोड

• उष्ण (गर्म) आहार: सूप, हळदीचं दूध, गुळ, सुकामेवा

---

👨‍⚕️ डॉक्टरांचा सल्ला केव्हा घ्यावा?

• वेदना सतत वाढत असल्यास

• सांधे लालसर व सुजलेले असल्यास

• चालण्यात अडथळा येत असल्यास

• घरगुती उपाय काहीच उपयोगी पडत नसल्यास

डॉक्टर योग्य औषधोपचार, फिजिओथेरपी आणि इमेजिंग टेस्ट (X-ray, MRI) सुचवू शकतात.

---

💡 पावसाळ्यात संधिवात रुग्णांनी घ्यावयाची काळजी

• अंग ओले होऊ देऊ नका

• घरात AC चालू असल्यास थोडा वेळ थांबून बाहेर पडावं

• थंड पाणी टाळा

• गार वस्त्र टाळा – उबदार कपडे वापरा

• व्यायाम थांबवू नका – हलका व्यायाम चालू ठेवा

---

📝 निष्कर्ष

संधिवात हा दीर्घकालीन आजार असला तरी योग्य आहार, व्यायाम, घरगुती उपाय, आणि वैद्यकीय सल्ला यामुळे तो नियंत्रणात ठेवता येतो.
पावसाळ्यात थोडी अधिक काळजी घेतल्यास संधिवाताच्या त्रासापासून मुक्ती मिळवता येऊ शकते.

---

📖 अधिक माहिती साठी वाचा:

👉 www.aarogyachivaat.in