☀️ उन्हाळा आणि आयुर्वेद – थंडावा शरीराला, सल्ला मनाला!



☀️ उन्हाळा आणि आयुर्वेद – थंडावा शरीराला, सल्ला मनाला!

उन्हाळा आला की उन्हाच्या झळा, घाम, थकवा आणि चिडचिड हे नित्याचेच. पण आयुर्वेद सांगतो – "ऋतूनुसार आहार-विहार बदललात, तर शरीर सदा निरोगी राहतं!" उन्हाळ्यात पित्तदोष वाढतो – त्यामुळे शरीरात उष्णता जास्त होते.

🌿 आयुर्वेद काय सांगतो?

  • उन्हाळा म्हणजे ग्रीष्म ऋतू – यामध्ये अग्नि (पचनशक्ती) कमी होते.

  • त्यामुळे हलका, रसयुक्त आणि थंडावा देणारा आहार घ्यावा.

  • शरीरातला पित्त दोष संतुलित ठेवण्यासाठी काही गोष्टी ‘कराव्यात’ आणि काही ‘टाळाव्यात’.

✅ उन्हाळ्यात काय खावं? – शरीराला शांत ठेवणारं

🥗 १. रसयुक्त, थंड आणि सत्त्वयुक्त आहार:

  • कलिंगड, पपई, डाळिंब, संत्री, काकडी

  • पांढरा भात, मूग डाळीची खिचडी, ओले नारळाचे पदार्थ

🧉 २. पारंपरिक आयुर्वेदिक शीतपेये:

  • बेलाचं सरबत, गुलकंद दूध, ताक, गोड लस्सी

  • नारळपाणी – नैसर्गिक इलेक्ट्रोलाइट!

🥄 ३. थंड आणि पचायला हलका आहार:

  • फळांचे रस (घरचे केलेले)

  • रवा शिरा (थोडा गूळ घालून), ज्वारी-नाचणीची भाकरी

⏰ ४. आहाराची वेळ आणि पद्धत:

  • सकाळी भरपेट, दुपारी हलकं, रात्री खूप हलकं

  • आहार घेताना शांत मनाने, गडबड न करता

❌ उन्हाळ्यात काय टाळावं? – उष्णता वाढवणारे पदार्थ

🔥 १. पित्तवर्धक अन्न:

  • तिखट, खारट, आंबट, अति मसालेदार पदार्थ

  • लोणचं, पापड, फरसाण, तळलेले पदार्थ

🍟 २. फास्ट फूड आणि पचायला जड पदार्थ:

  • पिझ्झा, बर्गर, थालिपीठ (अति तेलकट)

  • एकाच वेळी अनेक पदार्थ खाणं टाळा

🧊 ३. अति थंड गोष्टी:

  • बर्फाचं थंड पाणी, कोल्ड्रिंक्स

  • लगेच थंड पेय घेतल्याने अग्नि मंद होतो (पचनशक्ती कमी होते)

🌸 अतिरिक्त आयुर्वेदीय टीप्स:

  • 🕶 दुपारी १२–३ मध्ये घरात राहा

  • 🧴 गुलाबपाणी किंवा चंदन उटणं चेहऱ्यावर लावा

  • 👕 हलक्या रंगाचे, सुती कपडे वापरा

  • 🧘‍♀️ सकाळी ५–७ दरम्यान योगासन, प्राणायाम करा

📿 "थोडा आयुर्वेद, भरपूर थंडावा!"

संपूर्ण उन्हाळा आरामात आणि ताजेतवाने जाईल, जर तुम्ही आयुर्वेदाचं ऐकलंत तर!


उन्हाळ्यात डोळ्यांची निगा राखण्यासाठी काही <a href="https://www.aarogyachivaat.in/2025/06/blog-post_3.html" target="_blank">घरगुती उपाय</a> प्रभावी ठरू शकतात.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

🌧️ महाराष्ट्रात मान्सून २०२५ चे आगमन – संधी, समस्या आणि उपाय

Image
🌧️ महाराष्ट्रात मान्सून २०२५ चे आगमन – संधी, समस्या आणि उपाय   🔹 प्रस्तावना मान्सून म्हणजे महाराष्ट्राच्या जीवनशैलीतील एक महत्त्वाचा टप्पा. उन्हाळ्याच्या तीव्र झळांनंतर पावसाचे थेंब जणू नवजीवन घेऊन येतात. शेतकरी, नागरीक, विद्यार्थी, आणि सर्वसामान्य जनता मान्सूनच्या आगमनाकडे आतुरतेने पाहत असते. हवामान खात्याच्या अंदाजानुसार २०२५ मध्ये मान्सूनचा प्रवेश जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यात होण्याची शक्यता आहे. यंदाचा मान्सून थोडा उशिरा पण सरासरीपेक्षा अधिक पावसासह येणार असल्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. या लेखात आपण पाहूया की हा मान्सून महाराष्ट्रासाठी काय संधी घेऊन येतो, कोणत्या समस्या निर्माण करू शकतो, आणि त्यासाठी काय उपाय योजावेत. 🔹 मान्सूनचे सकारात्मक परिणाम ✅ 1. कृषी आणि शेतकरी वर्गासाठी दिलासा मान्सूनचा सर्वात मोठा फायदा होतो तो शेतकऱ्यांना . खरीप हंगामाची सुरुवात पावसावर अवलंबून असते. वेळेवर आणि पुरेसा पाऊस झाल्यास: भात, मका, सोयाबीन, बाजरी यासारख्या पिकांची लावणी यशस्वी होते. सिंचनाचा खर्च कमी होतो. उत्पादन वाढते आणि शेतकऱ्यांचे आर्थिक संकट कमी होण्यास मदत होते. ✅ 2. जल...
Read more

💤 सतत झोप येते? – थकवा की Vitamin B12 चं संकेत?

Image
💤 सतत झोप येते? – थकवा की Vitamin B12 चं संकेत? सतत झोप येणं हे अनेकांना सामान्य वाटतं, पण ही स्थिती एखाद्या गंभीर पोषणतत्त्वाच्या कमतरतेचा इशारा असू शकते . आजच्या धकाधकीच्या जीवनशैलीत जर तुम्हाला दिवसातून अनेक वेळा झोप येत असेल, उठल्यावरही फ्रेश वाटत नसेल – तर याकडे दुर्लक्ष करू नका. खासकरून Vitamin B12 ची कमतरता हे यामागचं एक मुख्य कारण ठरू शकतं. ✅ सतत झोप येण्याची सामान्य कारणं सतत झोप येण्यामागे अनेक कारणं असू शकतात, जसे की: अपर्याप्त झोप (7-8 तासांपेक्षा कमी) मानसिक तणाव किंवा डिप्रेशन अनियमित आहार थायरॉईडची समस्या Vitamin B12 किंवा D ची कमतरता अनियमित दिनचर्या मोबाइल / स्क्रीन वेळ वाढलेली असणे पण यातील सर्वात सामान्य आणि दुर्लक्षित कारण म्हणजे – Vitamin B12 ची कमतरता. 🔬 Vitamin B12 म्हणजे काय? Vitamin B12 (Cobalamin) हे एक पाणी विरघळणारे जीवनसत्त्व आहे जे शरीरातील अनेक महत्त्वाच्या क्रियांमध्ये वापरले जाते: लाल रक्त पेशी तयार करणे मज्जासंस्थेचे (nervous system) आरोग्य राखणे DNA चे उत्पादन मेंदूतील ऊर्जेचा पुरवठा Vitamin B12 मुख्...
Read more

जागतिक पर्यावरण दिन (५ जून) – निसर्गसंवर्धनाची दिशा

Image
🌍 जागतिक पर्यावरण दिन (५ जून) – निसर्गसंवर्धनाची दिशा   जागतिक पर्यावरण दिन (World Environment Day) दरवर्षी ५ जून रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस संपूर्ण जगात पर्यावरण संरक्षण , निसर्गाविषयी जागरूकता , आणि सततच्या विकास (sustainable development) यासाठी एकत्र येण्याचा आहे. १९७२ मध्ये युनायटेड नेशन्सने या दिनाची सुरुवात केली आणि आज हा दिवस १५०+ देशांमध्ये साजरा केला जातो. 🌱 २०२5 ची थीम काय आहे? प्रत्येक वर्षी जागतिक पर्यावरण दिनाची एक विशिष्ट थीम असते. २०२५ ची थीम आहे: 👉 “Land restoration, desertification and drought resilience” मराठीत अर्थ: “जमिनीचे पुनरुज्जीवन, वाळवंटीकरणावर नियंत्रण आणि दुष्काळ प्रतिकारशक्ती” 🏫 शाळा, कॉलेज व संस्था कशा प्रकारे तयारी करत आहेत? पर्यावरण दिनानिमित्त अनेक शैक्षणिक व सामाजिक संस्था खालीलप्रमाणे उपक्रम राबवत आहेत: शाळा व कॉलेज स्तरावर: 🌳 वृक्षारोपण मोहीम 🖼️ चित्रकला व पोस्टर स्पर्धा 📝 निबंध व कविता स्पर्धा 📚 पर्यावरणावर आधारित माहिती सत्रं 🚯 प्लास्टिक मुक्ती जनजागृती रॅली संस्था व सामाजिक गट: 🧹 स्वच्छता म...
Read more

🌪️ वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी

: वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी 🌪️ वारंवार चक्कर येणे – कारणं, उपाय आणि काळजी प्रस्तावना चक्कर येणे ही एक सामान्य परंतु कधी-कधी गंभीर लक्षण असू शकते. अचानक डोळ्यांपुढे अंधारी येणे, शरीर हलके वाटणे किंवा स्थिरपणा गमावल्यासारखं वाटणं – हे सर्व चक्कर येण्याची लक्षणं आहेत. आयुर्वेदात याला "ब्रम्ह" म्हणतात. 🧠 चक्कर येण्यामागील संभाव्य कारणं 1. रक्तदाबातील चढ-उतार लो बीपी (Low Blood Pressure): अन्न न खाणे, जास्त थकवा यामुळे होतो. हाय बीपी (High Blood Pressure): डोक्यात दबाव येतो आणि चक्कर येते. 2. व्हिटॅमिन्सची कमतरता Vitamin B12 आणि D यांची कमतरता चक्कर येण्याचे एक प्रमुख कारण आहे. 3. कानातील बिघाड कानाच्या आतील भाग (Inner Ear) ही समतोल राखण्याची जागा आहे. यामध्ये इन्फेक्शन किंवा द्रव साचल्यास चक्कर येऊ शकते. 4. डिहायड्रेशन (पाण्याची कमतरता) उन्हाळ्यात किंवा व्यायामानंतर शरीरातील पाणी कमी झाल्यास चक्कर येते. 5. रक्तातील साखरेची पातळी Low Sugar (Hypoglycemia): मधुमेही रुग्णांना चक्कर येण्याचा धोका अधिक. 🩺 इतर कारणं...
Read more