🥵 उन्हाळ्यात थकवा का येतो? शरीराची बॅटरी डाऊन होण्याची खरी कारणं आणि घरगुती उपाय

April 21, 2025

☀️ उन्हाळ्यात थकवा का येतो? शरीराची बॅटरी डाऊन होण्याची खरी कारणं आणि घरगुती उपाय

उन्हाळा आला की प्रत्येकालाच काही ना काही त्रास होतो. काहींना घाम जास्त येतो, काहींना डोळ्यांत जळजळ, काहींना डिहायड्रेशन, तर काहींना सतत थकवा जाणवतो. हा थकवा कधी साधा वाटतो, पण काहीवेळा तो शरीरातील गंभीर असंतुलनाचं लक्षण असू शकतो.

चला तर मग पाहूया – उन्हाळ्यात थकवा येण्याची कारणं काय असतात, शरीरावर त्याचे परिणाम कसे होतात, आणि कोणते घरगुती + आयुर्वेदिक उपाय आपल्याला ताजेतवाने ठेवू शकतात.

🔎 उन्हाळ्यात थकवा येण्याची मुख्य कारणं

१. डिहायड्रेशन (निर्जलीकरण)

घामाच्या स्वरूपात शरीरातील पाणी आणि क्षार बाहेर पडतात.
शरीरात पुरेसं पाणी न मिळाल्यास रक्तदाब कमी होतो, चक्कर येते, आणि थकवा जाणवतो.
डिहायड्रेशनमुळे डोळे कोरडे होणे, तोंड कोरडे होणे, त्वचा खडबडीत होणे असे त्रास होतात.

२. इलेक्ट्रोलाइट्सची कमतरता

घामामध्ये सोडियम, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम, कॅल्शियम सारखे क्षार बाहेर पडतात.
यामुळे स्नायूंमध्ये गोळे येणे, डोकेदुखी, थकवा, हृदयाचे ठोके वाढणे असे लक्षणं दिसतात.

३. झोपेचा अभाव

उष्णतेमुळे रात्री नीट झोप लागत नाही.
झोपेच्या गुणवत्तेत घट झाल्यास दिवसभर शरीर दमल्यासारखं वाटतं.

४. चुकीचा आहार

उन्हाळ्यात जड, तेलकट, मसालेदार पदार्थ खाल्ल्यास पचनावर ताण येतो.
शरीराची ऊर्जा पचन प्रक्रियेत खर्च होते, आणि थकवा जाणवतो.

५. उष्णतेचा थेट परिणाम

उन्हात जास्त वेळ राहिल्यास Heat Stress होतो.
यामध्ये शरीराचा नैसर्गिक थंडावा कमी होतो आणि थकवा वाढतो.

६. मानसिक कारणं

उन्हाळ्यातील गरमीमुळे चिडचिड, झोपेचा अभाव, आणि मानसिक थकवा वाढतो.

🍃 घरगुती उपाय

१. पुरेसं पाणी प्या

दिवसाला किमान ३ लिटर पाणी प्यावे.
लिंबूपाणी, नारळ पाणी, ताक, बेल सरबत यांचा समावेश करावा.

२. आहारात शीतल पदार्थ घ्या

कलिंगड, काकडी, द्राक्षं, संत्री, पपई, गाजर, बीटरूट यांसारखी फळं खा.
दुध, ताक, दही, साजूक तूप हे पित्त शांत ठेवतात.

३. आयुर्वेदिक उपाय

त्रिफळा जल – रात्री भिजवून ठेवलेले पाणी सकाळी गाळून प्यावे.
आंवळा रस – रोज सकाळी एक चमचा घेतल्यास थकवा कमी होतो.
पुदिना व तुळस – यांचा काढा केल्यास शरीराला थंडावा मिळतो.

४. जीवनशैलीतील बदल

रात्री किमान ७–८ तास झोप घ्या.
स्क्रीन टाइम कमी करा.
गरम वेळेत (११ ते ४) बाहेर जाणं टाळा.
हलके, कॉटन कपडे घाला.

५. व्यायाम आणि योग

हलका व्यायाम, सूर्यनमस्कार, प्राणायाम यामुळे शरीर ताजेतवाने राहते.
उष्ण वातावरणात जास्त स्ट्रेचिंग टाळावे.

🧘 उन्हाळ्यातील दिनचर्या (Daily Routine)

वेळ	काय करावे
*सकाळ*	*लिंबूपाणी, हलका व्यायाम*
*नाश्ता*	*फळं + दही*
*दुपार*	*हलकी भाजी, पालेभाज्या, भात-दाळ*
*दुपारी*	*नारळ पाणी / बेल सरबत*
*संध्याकाळ*	*फळं किंवा हलका स्नॅक्स*
*रात्री*	*हलकं जेवण + ताक*

🚨 डॉक्टरांचा सल्ला कधी घ्यावा?

थकवा सतत जाणवत असेल आणि आराम न मिळाल्यास
वारंवार चक्कर येत असेल
भूक लागत नसेल, उलटी होत असेल
मूत्र कमी होत असेल
ताप, अंगदुखी, हृदयाचे ठोके वाढणे

❓ FAQs – वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

प्र. उन्हाळ्यात सतत थकवा का येतो?
उ: शरीरातील पाणी व क्षार कमी झाल्याने आणि झोपेची गुणवत्ता घटल्याने थकवा येतो.

प्र. थकवा कमी करण्यासाठी सॉफ्ट ड्रिंक चालेल का?
उ: नाही. ते डिहायड्रेट करतात. त्याऐवजी नारळ पाणी, ताक, लिंबूपाणी घ्यावे.

प्र. मुलांना उन्हाळ्यातील थकवा कसा टाळावा?
उ: त्यांना भरपूर पाणी, फळं, आणि दही द्यावं. उन्हात जास्त वेळ खेळू देऊ नये.

प्र. आयुर्वेदात कोणते उपाय सुचवले आहेत?
उ: त्रिफळा जल, आंवळा रस, पुदिना-तुळशीचा काढा हे उपाय उपयुक्त आहेत.

🎯 निष्कर्ष

उन्हाळ्यातील थकवा ही सामान्य पण महत्त्वाची समस्या आहे.
पाणी आणि इलेक्ट्रोलाइट्सची पूर्तता, शीतल आहार, आयुर्वेदिक उपाय, आणि योग्य जीवनशैली अवलंबल्यास आपण उन्हाळ्यातही ताजेतवाने आणि ऊर्जावान राहू शकतो.

👉 लक्षात ठेवा – थोडं पाणी जास्त, थोडा आराम पुरेसा, आणि आहार हलका = थकवा दूर!

📌 हा लेख वाचल्याबद्दल धन्यवाद! अजून आरोग्यविषयक माहिती साठी भेट द्या: AAROGYACHIVAAT.IN

उन्हाळ्यात डोळ्यांची निगा राखण्यासाठी काही <a href="https://www.aarogyachivaat.in/2025/06/blog-post_3.html" target="_blank">घरगुती उपाय</a> प्रभावी ठरू शकतात.

मुलांना उन्हाळ्यात डिहायड्रेशनपासून कसं वाचवावं?

Comments

UkvolmbApril 27, 2025 at 8:33 AM
Best information in simple language
ReplyDelete
Replies

Add comment

Search This Blog

AarogyachiVaat